ริดสีดวงรูปจริง เป็นภาวะที่เส้นเลือดในทวารหนักโป่งพองจนสามารถมองเห็นหรือคลำได้จริง อาจเป็นก้อนนิ่มหรือแข็ง ยื่นออกมาบริเวณรูทวาร ทำให้หลายคนตกใจเมื่อพบก้อนแปลกปลอมในร่างกายตนเอง โดยส่วนใหญ่มักเกิดจากพฤติกรรมเบ่งถ่ายนาน ท้องผูก ขาดใยอาหาร หรือแม้แต่การนั่งนานโดยไม่ขยับตัว ซึ่งแม้จะดูน่ากลัว แต่ในความจริงแล้วสามารถรักษาและป้องกันได้หากได้รับความรู้และการดูแลอย่างเหมาะสม
ประเภทของ ริดสีดวงรูปจริง และระยะความรุนแรง
ริดสีดวงรูปจริงสามารถเป็นได้ทั้งริดสีดวงภายในที่โผล่ออกมาในระยะท้ายๆ หรือริดสีดวงภายนอกที่เห็นเป็นก้อนชัดเจนตั้งแต่ต้น โดยริดสีดวงภายในจะมีทั้งหมด 4 ระยะ เริ่มจากระยะที่ยังไม่โผล่ออกมา ไปจนถึงระยะที่ก้อนหลุดออกมาแล้วไม่สามารถดันกลับเข้าไปได้ ขณะที่ริดสีดวงภายนอกจะอยู่ด้านนอกตลอดเวลา มักเจ็บและระคายเคืองง่าย ซึ่งทั้งสองแบบนี้สามารถมองเห็นหรือคลำเจอได้ จึงเรียกว่าริดสีดวง “รูปจริง”
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของ ริดสีดวงรูปจริง
สาเหตุหลักของริดสีดวงรูปจริงมักมาจากแรงดันในเส้นเลือดบริเวณทวารหนักเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจเกิดจากการเบ่งถ่ายอุจจาระแรงและบ่อย การท้องผูกเรื้อรัง การตั้งครรภ์ การนั่งทำงานนานโดยไม่ลุกเดิน หรือแม้แต่การออกกำลังกายที่มีแรงกดทับมาก เช่น ยกน้ำหนัก ปัจจัยอื่นๆ ที่ทำให้ร่างกายขาดน้ำหรือใยอาหารก็เป็นตัวกระตุ้นให้เส้นเลือดโป่งพองได้ง่ายขึ้น
อาการและลักษณะของ ริดสีดวงรูปจริง
ผู้ที่เป็นริดสีดวงรูปจริงมักจะสังเกตก้อนเนื้อเล็ก ๆ ยื่นออกมาจากรูทวารซึ่งอาจนิ่มหรือแข็ง เจ็บหรือไม่เจ็บก็ได้ ขึ้นอยู่กับระดับของอาการ หากมีลิ่มเลือดอยู่ในก้อนอาจทำให้ก้อนบวมแดงและปวดมาก ร่วมกับมีอาการคัน แสบ หรือมีเลือดสดติดกระดาษชำระหลังถ่ายอุจจาระ ในบางรายอาจพบว่าต้องใช้มือช่วยดันก้อนกลับเข้าไป และหากปล่อยทิ้งไว้นาน อาการจะยิ่งรุนแรงและรักษายากขึ้น
วิธีวินิจฉัยและตรวจสอบ “ริดสีดวงรูปจริง” ด้วยตนเอง
ผู้ป่วยสามารถสังเกตได้ด้วยตนเองโดยใช้กระจกและแสงไฟส่องตรวจดูบริเวณทวาร หากเห็นก้อนเนื้อยื่นออกมา หรือรู้สึกถึงติ่งเนื้อบริเวณขอบรูทวาร อาจเป็นริดสีดวงรูปจริงได้ โดยก้อนนั้นจะมีลักษณะกลม นูน ยื่นออกมาเล็กน้อยถึงมาก บางครั้งอาจคล้ายตุ่มนิ่มๆ สีชมพูหรือม่วง หากไม่แน่ใจ ควรพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม เช่น การส่องกล้องทางทวารหนัก ซึ่งจะให้ผลแน่นอนมากกว่า
วิธีรักษา ริดสีดวงรูปจริง (ไม่ผ่าตัด)
การรักษาริดสีดวงรูปจริงโดยไม่ต้องผ่าตัดทำได้หลายวิธี เริ่มจากการปรับพฤติกรรมพื้นฐาน เช่น ดื่มน้ำให้เพียงพอ กินอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช และขับถ่ายเป็นเวลาโดยไม่เบ่งหรือกลั้นนาน ในกรณีที่มีอาการปวดหรือบวมมาก อาจใช้ยาเหน็บ ยาทา หรือยาเม็ดที่ช่วยลดอาการบวมและบรรเทาการอักเสบ หากยังไม่ดีขึ้น แพทย์อาจใช้เทคนิคพิเศษ เช่น การรัดยาง การฉีดยา หรือการจี้ด้วยเลเซอร์ ซึ่งสามารถทำในคลินิกได้โดยไม่ต้องนอนโรงพยาบาล และมักฟื้นตัวได้เร็ว เพลงรําวงมาตรฐาน 10 เพลง
บทสรุป
ริดสีดวงรูปจริงแม้จะดูน่ากลัวในสายตาคนทั่วไป แต่แท้จริงแล้วไม่ใช่โรคที่อันตรายร้ายแรง หากเข้าใจอาการและรู้จักดูแลสุขภาพอย่างถูกต้อง การรักษาส่วนใหญ่มักไม่ต้องผ่าตัดและสามารถหายได้ด้วยการเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งรักษาได้ง่าย และไม่กลับมาเป็นซ้ำในอนาคต
คำถามที่พบบ่อย
ริดสีดวงรูปจริงกับมะเร็งแตกต่างกันไหม?
แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ริดสีดวงเป็นแค่เส้นเลือดโป่ง ไม่ใช่เนื้องอกหรือก้อนมะเร็ง
จำเป็นต้องผ่าตัดไหม?
ไม่เสมอไป ถ้าอาการไม่รุนแรงสามารถรักษาแบบไม่ผ่าตัดได้
ดูรูปจริงของริดสีดวงได้ที่ไหน?
ในเว็บไซต์สุขภาพบางแห่งหรือเว็บแพทย์มีตัวอย่างภาพเพื่อการศึกษา (ควรเลือกแหล่งที่น่าเชื่อถือ)
มีสมุนไพรช่วยได้ไหม?
บางรายใช้สมุนไพรเช่นเพชรสังฆาต หรือว่านหางจระเข้เพื่อบรรเทาอาการ แต่อย่าใช้แทนการพบแพทย์
